CYKL SANSARY
Inkarnacja to wcielenie duszy w jedno określone ciało, na okres jednego życia ziemskiego. Dusza może otrzymać różne ciała, również człowieka. Sansara to w buddyzmie cały cykl wcieleń.
Na wystawie zbiorowej dydaktyków katedry Sztuki Mediów ASP we Wrocławiu ,,Obraz Poruszony” prezentowane były ,,Inkarnacje” Piotra Komorowskiego. Te wystylizowane, ,,pozorne portrety z wyobraźni” są wyrazem głębokiego zainteresowania artysty sansarą. Poprzez przedstawienie monochromatycznych, o silnym kontraście, częściowo poruszonych, niedookreślonych zdjęć sylwetek różnych ludzi, twórca zadaje pytanie o naturę człowieka i co ją kształtuje.
Wielość wcieleń, wielość koncepcji
,,Jeśli człowiek ma prawo tylko do jednego życia, to jakby nie żył w ogóle.” - mówi Milan Kundera w swoim opus magnum ,,Nieznośna lekkość bytu”. Kundera podobnie jak Komorowski podejmuje temat wiecznej wędrówki duszy i przybierania przez nią różnych wcieleń, lecz wizja pisarza wydaje się być raczej w opozycji do wizji fotografa - Kundera odwołuje się do mitu wiecznego powrotu, w którym cała historia ciągle się powtarza, w kółko, bez zmian. Zatem artystyczne wizje obu artystów podejmujących podobny problem, są oparte i wynikają z różnych koncepcji, wywodzących się z innych kręgów kulturowych - u Komorowskiego z kręgu religii dharmicznych, a u Kundery starożytnego Egiptu.
Ciało jako maska
Interesującym kontekstem do prac Komorowskiego jest projekt fotograficzny Rafała K. Warzechy - ,,Maski”. Warzecha w swoich czarno-białych, pełnych szumu portretach, porusza problem granicy między wyrażaniem siebie a przesadą i brakiem smaku. Fotografowani przez Warzechę ludzie sprawiają pozorne wrażenie wyzwolonych spod wybranego dla nich przez los ciała - demonstrują to przez punkowo-metalowe stroje i agresywny makijaż.
Podobnie francuska fotograf Scarlett Coten w swoim projekcie ,,Mectoub” (wyróżnionym prestiżową nagrodą Leica Oskar Barnack Award w 2016 roku), również podchodzi do podjętego przez Komorowskiego jednego z tematów cielesności. Jest to jednak spojrzenie na trochę węższy obszar - Coten podważa tradycyjny wygląd mężczyzn z obszarów Północnej Afryki i Bliskiego Wschodu (obszarów zdominowanych przez religię islamską) prezentując jednostki wyautowane - transwestytów i homoseksualistów - ludzi, którzy nie akceptują przypisanej im (przez naturę lub kulturę) podczas urodzenia roli.
Nie bez znaczenia wydaje się być tu również kontekst ,,Filmowych stopklatek bez tytułu” Cindy Sherman. To znowu inne spojrzenie na bardzo podobny temat. Sherman ogranicza się do przedstawienia kobiety, kobiety, której została nadana maska - przez społeczeństwo, przez mężczyzn, wreszcie przez kulturę - wcielając się w postacie nawiązujące do schematów i stereotypów na temat ról kobiet, pielęgnowanych przez takie filmy, jak na przykład seria ,,James Bond” (motyw mało inteligentnej, ale za to pięknej dziewczyny jako nagrody dla mężczyzny).
W stosunku do wszystkich trzech powyższych kontekstów, Komorowski zdaje się przyjmować w swoich fotografiach postawę raczej uniwersalną. Fotografowani przez niego ludzie noszą ,,maski” przyporządkowane do bardzo różnych ról - stara kobieta, pajac, nimfomanka, kobieta i mężczyzna w związku.
Pytanie o wolność człowieka
Komorowski zostawia nas z pytaniem, czy jesteśmy w jakimś stopniu odpowiedzialni za to, kim jesteśmy? Czy świat to tylko theatrum mundi, a człowiek, jako marionetka musi się podporządkować przypisanej mu roli, ciału? Czy może być, dzięki pozytywnej karmie kowalem swojego losu?
Oktawian Jurczykowski
,,Obraz Poruszony” to wystawa dydaktyków z katedry Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu w Hotelu Hilton, trwająca od 16 marca do 27 kwietnia 2017r. W wystawie brał udział fotograf Piotr Komorowski, z cyklem zdjęć ,,Inkarnacje”.
Bibliografia:
M. Kundera, ,,Nieznośna lekkość bytu”, Paryż 1984, przeł. A. Holland.
A. Holland, ,,Mój Kundera”, Newsweek: http://www.newsweek.pl/kultura/wiadomosci-kulturalne/agnieszka-holland--moj-kundera,49759,1,1.html, data publikacji: 03.12.2009, dostęp: 29.05.2017.
Źródła:
Hasło: sansara, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Sansara, dostęp: 29.05.2017.
Hasło: inkarnacja, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Inkarnacja, dostęp: 29.05.2017.
Hasło: wieczny powrót, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wieczny_powrót,
dostęp: 29.05.2017.
Hasło: Cindy Sherman, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Cindy_Sherman,
dostęp: 29.05.2017.
Hasło: James Bond, źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/James_Bond,
dostęp 29.05.2017.
Osoba: Piotr Komorowski, zródło: http://kwadrat.edu.pl/o/wykladowcy/komorowski.html, dostęp: 29.05.2017.
Osoba: Scarlett Coten, źródło: http://www.leica-oskar-barnack-award.com/en/winner/winner-2016-scarlett-coten.html, dostęp: 29.05.2017.
0 komentarze