Obsługiwane przez usługę Blogger.

Krytyka Artystyczna



Cykl najnowszych prac Krzysztofa Skarbka prezentowany w Galerii Miejskiej we Wrocławiu to zbiór obrazów oraz instalacji artystycznych, tworzących konsekwentną i spójną całość. Odbiorca, wprowadzony w bardzo autorską i charakterystyczną rzeczywistość ma okazję do postawienia pewnych fundamentalnych pytań, dotyczących kondycji cywilizacji "Zachodu" oraz szczególnie aktualnego we współczesnym świecie dyskursu "obcego" (czy "innego").

Kim właściwie są tytułowi Obcy w świecie wyobraźni Krzysztofa Skarbka? Czy fakt, że "chcą być dobrzy" mówi nam coś o ich moralności? Czy uzasadnia ich odrębność? Kto tak naprawdę jest tu dobry a kto zły i co te pojęcia miałyby znaczyć?
 Skarbek nie podaje jednoznacznych odpowiedzi na żadne z tych narzucajÄ…cych siÄ™ pytaÅ„, co jest oczywiÅ›cie jak najbardziej uzasadnione. Wystawa, pomimo swojej uniwersalnej i szerokiej wymowy, prezentuje przede wszystkim bardzo osobistÄ… wizjÄ™ Å›wiata, celem nie jest tu żadna surowa ocena stanu naszej "zachodniej" kondycji.


 foto Magdalena Weber


Sama wizja jest natomiast wyjÄ…tkowa. Zbudowana na surrealistycznej, komiksowo-popartowej estetyce obfitujÄ…cej w wyraziste barwy i ekspresyjne linie, wprowadza w Å›wiat fantastycznych postaci przedstawionych w rozmaitych, inscenizowanych sytuacjach. Mamy tu do czynienia z przedstawicielami zachodniej popkultury zestawionymi ze Å›wiatem Obcych - kosmitów, fantastycznych maszyn, robotów, Indian oraz dzikich zwierzÄ…t. Te dwa Å›wiaty doskonale łączÄ… siÄ™ u Skarbka w pÅ‚aszczyźnie formy i estetyki, w znaczeniu symbolicznym pozostajÄ… raczej odrÄ™bne. Pomimo widocznych w kompozycjach (a także w barwnych tytuÅ‚ach stanowiÄ…cych ich uzupeÅ‚nienie) podszytych absurdem interakcji pomiÄ™dzy "Obcymi" a "Naszymi", porozumienie zdaje siÄ™ poddane w wÄ…tpliwość. 

Estetyka Skarbka przywodzi na myÅ›l obszar zainteresowaÅ„ futurystów – kult nowoczesnoÅ›ci, fascynacja Å›wiatem maszyn. Z kolei zestawienia kolorystyczne, dynamizm linii i ksztaÅ‚tów czy mocny kontur sÄ… bliskie estetyce ekspresjonistycznej. Kompozycje zbudowane za pomocÄ… tych Å›rodków sÄ… przepeÅ‚nione specyficzna symbolikÄ…, każda z nich zdaje siÄ™ stanowić nasyconÄ… znaczeniami, onirycznÄ… opowieść. Rzeczywistość Skarbka jest wiÄ™c zarówno ekspresyjna jak i surrealistyczna, a próba odczytania zawartej w niej symboliki jest tożsama z próbÄ… zrozumienia naszej dzisiejszej nowoczesnoÅ›ci. 

Co ciekawe zwÄ…tpienie w porozumienie dwóch przedstawionych Å›wiatów („obcego” i „naszego”) ma jednak optymistyczny wymiar. Rzeczywistość Skarbka jest rzeczywistoÅ›ciÄ… groteskowÄ…, ironicznÄ… a zarazem pogodnÄ…, brak w niej dążenia do jednoznacznych podziałów czy wnikliwej analizy moralnoÅ›ci współczesnego czÅ‚owieka. To raczej bardzo udana próba dotarcia do niezwykle barwnej alternatywy współczesnoÅ›ci. Choćby chwilowe wejÅ›cie w ten "kalejdoskop" surrealistycznych kompozycji to z pewnoÅ›ciÄ… przysÅ‚owiowa 'gra na nosie' wobec widz - ale w gruncie rzeczy gra głęboko humanistyczna. 

Julia Tyszka


Galeria Miejska we Wrocławiu, 7.10.2016-19.11.2016
Share
Tweet
Pin
Share
No komentarze


W tekÅ›cie kuratorskim z katalogu wystawy zatytuÅ‚owanej Nieczytelność. Palimpsesty, pojawia siÄ™ kilka nawiÄ…zaÅ„ do teorii Jacquesa Derridy i to nazwisko powracaÅ‚o kilkakrotnie w czasie dyskusji. Cytat z jego pism: Nieczytelność jest miejscem, w którym wydarza siÄ™ błąd, jaki z kolei może być sygnaÅ‚em najbardziej intensywnego inicjowania i dziania siÄ™ nowych znaczeÅ„ podważa tradycyjne myÅ›lenie w kategoriach dobrych rozwiÄ…zaÅ„ (które sÄ… warte aprobaty) i zÅ‚ych (które należy eliminować). 

Dla prelegentów ważna okazała aporia jaką niesie samo mówienie o nieczytelności za pomocą zrozumiałego języka. Zwróciła na nią uwagę, już na samym początku rozmowy, Anna Markowska, która podkreśliła trudną rolę Marty Smolińskiej jako kuratorki i pedagoga objaśniającego studentom i widzom nieczytelną wystawę. Również poprawna ekspozycja, dobre oświetlenie, wyraźne podpisy pod pracami są jakby wbrew idei nieczytelności.

Uchwycony zostaÅ‚ problem zwiÄ…zany ze zjawiskiem nieczytelnoÅ›ci w sztuce, a może i sztuki w ogóle, polegajÄ…cy na tym, że tÅ‚umaczÄ…c jÄ…,  wyjaÅ›niajÄ…c ,,co artysta miaÅ‚ na myÅ›li” pozbawia siÄ™ jej intrygujÄ…cej tajemnicy. Jest w tym coÅ› niedyskretnego i agresywnego zarazem. Uczestnicy rozmowy zwrócili uwagÄ™ na to, że nieczytelność to nie tylko niemożność przeczytania tekstu, to też niezrozumiaÅ‚ość Å›wiata, która budzi w czÅ‚owieku lÄ™k i zÅ‚ość. 

Adam Workowski odniósÅ‚ siÄ™ do wrażenia, jakie zrobiÅ‚a na nim praca Irmy Blank pt. Silence Story, skÅ‚adajÄ…ca siÄ™ z zestawu, zapisanych, na pierwszy rzut oka, drobnym pismem kart. Dopiero po bliższym i uważniejszym przyjrzeniu siÄ™ stronom okazuje siÄ™, że mamy do czynienia tylko z imitacjÄ… zapisu. Jak mówiÅ‚ filozof, jest to prowokacja wymierzona w przyzwyczajenia poznawcze czÅ‚owieka, który zakÅ‚ada, że otaczajÄ…ca go rzeczywistość reprezentuje pewien porzÄ…dek. Tymczasem wychodzi na jaw straszna pomyÅ‚ka, okazuje siÄ™, że u źródeÅ‚ poszukiwania logosu jest nieczytelność. Rodzi to wÄ…tpliwoÅ›ci co do istnienia immanentnego sensu. Być może za każdym razem sens trzeba  na nowo konstruować i negocjować.

Adam Workowski wskazaÅ‚ też na dwa inne dzieÅ‚a pokazywane na wystawie, które go poruszyÅ‚y. To prace Sophii Pompéry (I kropka/ Und Puntk/ Full Stop) i MichaÅ‚a Martychowca (Empty Room). Pierwsza jest seriÄ… wykonanych dużym nakÅ‚adem pracy i Å›rodków zdjęć, maksymalnie powiÄ™kszonych kropek, koÅ„czÄ…cych ostatnie zdania pierwodruków niemieckich powieÅ›ci miÅ‚osnych. Praca Martychowca polegaÅ‚a na przepisaniu na maszynie Iliady bez robienia odstÄ™pów miÄ™dzy wyrazami i bez wymieniania tuszu - efektem sÄ… strony trudnego do odczytania maszynopisu. Filozof mówiÅ‚, że widzi czytelny, może nawet nieco banalny  koncept, nieczytelnych prac. WywiÄ…zaÅ‚a siÄ™ dyskusja wokół ich znaczenia, ale jak sÅ‚usznie zauważyÅ‚ Marcin HamkaÅ‚o, dyrektor Muzeum Pana Tadeusza, dociekliwe poszukiwanie ich uzasadnienia jest wÅ‚aÅ›nie dziaÅ‚aniem wbrew idei nieczytelnoÅ›ci.

Sebastian Dudzik, który specjalizuje siÄ™ m.in w twórczoÅ›ci Antoniego Starczewskiego (jednego z artystów, którego prace pojawiÅ‚y siÄ™ na wystawie), zwróciÅ‚ uwagÄ™ na niezrozumiaÅ‚ość każdego rodzaju sztuki, wynikajÄ…cÄ… niekiedy ze skomplikowanego kodu, hermetycznego alfabetu, który tworzyli artyÅ›ci, a którego poznanie wymaga cierpliwego studiowania. PowróciÅ‚o pytanie o to, czy dzieÅ‚o sztuki trzeba rozumieć aby je podziwiać (czy można okreÅ›lić prawidÅ‚owÄ… reakcjÄ™ na dzieÅ‚o sztuki?). Czasami rozszyfrowanie dzieÅ‚ artystów dzieje siÄ™ nawet wbrew ich woli (tak jak to miaÅ‚o miejsce w przypadku Starczewskiego). 


 Fot. Aleksandra Kanoniak.


Pojawił się też wątek palimpsestowości wystawy czyli dialogu w jaki wchodzi z ekspozycją stałą w Muzeum Pana Tadeusza, poruszającą wątki związane m.in. z historią Polski (od końcówki XVIII wieku po czasy współczesne) i tradycją europejskiego romantyzmu. Współczesne dzieła sztuki pojawiają się jako interwencje, komentarze. Dopowiadają treści, bywają ironiczne, albo poważne, niekiedy bardzo osobiste. W Gabinetach Świadków Historii (części ekspozycji poświęconej Janowi Nowakowi Jeziorańskiemu i Władysławowi Bartoszewskiemu ) pojawiły się prace Witosława Czerwonki i Irminy Felińskiej podejmujące temat cenzury, jako ingerencji władzy w czytelność tekstu. Uczestnicy rozmowy zgodzili się ze stwierdzeniem Marty Smolińskiej, że w czasach dominującej, jedynej słusznej narracji, nieczytelność może mieć również charakter politycznego protestu.

Subiektywne sprawozdanie z  panelu dyskusyjnego, towarzyszÄ…cego wystawie Nieczytelność. Palimpsesty, który odbyÅ‚ siÄ™ w Muzeum Pana Tadeusza w niedzielÄ™ 12 marca 2017 r. W dyskusji uczestniczyli: Anna Markowska  - profesor historii sztuki Uniwersytetu WrocÅ‚awskiego, Adam Workowski - filozof reprezentujÄ…cy krakowski Instytut MyÅ›li Józefa Tischnera i Papieski Uniwersytet  Jana PawÅ‚a II  i Sebastian Dudzik - wykÅ‚adowca Uniwersytetu MikoÅ‚aja Kopernika w Toruniu. RozmowÄ™ moderowaÅ‚a Marta SmoliÅ„skia - kuratorka wystawy, profesor na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. 
Maria MarszaÅ‚ek  

 
 
Share
Tweet
Pin
Share
No komentarze
Newer Posts
Older Posts

Kim jesteśmy?

Krytyka Artystyczna to przedmiot warsztatowy na kierunku Mediacja Sztuki, prowadzony pod kierunkiem dr Agnieszki Kłos na Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu.
Piszemy teksty krytyczne, artykuły, recenzje z aktualnych wydarzeń kulturalno-artystycznych w szkole, naszym mieście i regionie.

Facebook

Facebook Krytyki Artystycznej

Instagram

Instagram Krytyki Artystycznej

Stare Dzieje

Archiwalny Blog Krytyki

Archiwum Bloga

  • czerwca (1)
  • maja (33)
  • stycznia (19)
  • czerwca (8)
  • maja (15)
  • kwietnia (2)
  • stycznia (20)
  • grudnia (1)
  • czerwca (20)
  • maja (9)
  • kwietnia (2)
  • marca (1)

Created with by ThemeXpose | Distributed By Gooyaabi Templates